Met enige regelmaat vragen onze klanten ons om advies wanneer zij het vermoeden hebben dat zij opgelicht worden. De online marketeers en accountmanagers krijgen dan vragen als: “Ik heb een factuur gekregen voor iets wat ik helemaal niet gekocht heb, maar zij hebben bewijs en willen betaald krijgen, wat moet ik nu?”. Ook zien we veel voorbeelden van oplichting rondom de nieuwe AVG-wetgeving, domeinnamen, phishing e-mails en de verkoop van advertentieruimte in bedrijvengidsen. Om onze klanten hiermee te kunnen helpen zijn wij hier ingedoken en hebben wij aardig wat kennis opgedaan. In dit artikel vertellen wij hoe u fraude en oplichting kunt herkennen en wat u hiertegen kan doen.
Acquisitiefraude; hoe gaat dat in zijn werk?
Deze vorm van fraude wordt ook wel advertentiefraude genoemd. Vaak wordt je telefonisch benaderd met de vraag of je een gratis vermelding in een bedrijvengids wilt, of er wordt gezegd dat je deze al hebt met de vraag of je hem (gratis) wilt verlengen. Ook komt het voor dat men zonder enige aanleiding een spookfactuur op de deurmat aantreft. In deze vorm van fraude is men niet van plan om de advertentie ook daadwerkelijk te plaatsten of dit gebeurd via een medium (website of tijdschrift) dat nauwelijks verspreid wordt. De telefonische benadering gaat vaak gepaard met het maken van een bandopname onder valse voorwendselen. Ter controle van uw gegevens wordt er een bandopname gemaakt, deze wordt achteraf zo geknipt dat het lijkt of u toestemming heeft gegeven voor plaatsing van de advertenties.
Een andere veel voorkomende methode is dat deze malafide bureaus bedrijven benaderen via telemarketing met de vraag of je een bestaande advertentie wilt opzeggen. Er wordt gebeld op het drukste moment van de dag en veel ondernemers gaan snel akkoord omdat ze juist nergens aan vast willen zitten. Vervolgens sturen ze ter bevestiging een formulier per fax waarin een aantal keren met grote letters het woord opzegging is terug te vinden. Echter in de kleine lettertjes blijkt het juist te gaan om een orderbevestiging en zit je vast aan een jaar lang adverteren wanneer je dit tekent.
Juridische kwalificatie fraude
De oplichters manoeuvreren zich in een sterke positie, er is immers een contract getekend. Dit wil echter nog lang niet zeggen dat het ook rechtsgelding is. Omdat veel ondernemers niet weten wat hun rechten zijn kiezen ze er vaak voor om maar te betalen zodat ze er van af zijn. Ook zitten zij met het probleem dat wat er aan de telefoon gezegd is niet te bewijzen valt, althans niet zonder bandopname van het gesprek. Je bent geneigd te denken dat je als ondernemer op dat moment bewijstechnisch niet sterk staat. Echter zal een rechter zware eisen stellen aan het bewijs van een overeenkomst en een beroep van de fraudeur op een telefonische toezegging vanuit de ondernemer zal dan ook niet snel worden gehonoreerd.
Het aangaan van een verbintenis
Ok, de telefonische toezegging houd geen stand, maar dan heb je nog de getekende fax of .pdf per email. Daar staat echt jouw handtekening, dat valt voor een rechtbank niet te ontkennen. Hiervoor kijken we naar het verbintenissenrecht. Een verbintenis bestaat uit een aanbod en het aanvaarden daarvan. Ten grondslag hiervan ligt de ‘wil’ om de overeenkomst aan te gaan en dat die wil zich via een verklaring (contract) openbaard. Als je bestrijd dat er een overeenkomst is door het ontbreken van de ‘wil’, dan kan je de oplichter in een lastig parket brengen. Je kan dan bijvoorbeeld stellen dat de desbetreffende bepaling onleesbaar of op slinkse wijze onopvallend op het contract staat genoteerd. Dit zal lastig worden voor de malafide bedrijven omdat zij telefonisch met misleiding ondernemers aanzetten tot het aangaan van de verbintenis.
Wat is dan bewijs dat er de wil was om de verbintenis aan te gaan? Een aantal zaken bewijzen voor een rechter dat er geen sprake is van misleiding en fraude: De algemene voorwaarden (AV) zijn ter beschikking gesteld. Je bent als bedrijf verplicht deze aan te bieden aan je kopers. Op webshops zijn AV te lezen middels een link in de footer of zelfs in het winkelwagentje. Ook dien je voorafgaand op de aankoop op akkoord te klikken. Bij een verkoop via de telefoon is hier geen sprake van, het malafide bedrijf kan hierdoor niet bewijzen dat je goed op de hoogte was van alle voorwaarden en hetgeen je een handtekening voor gezet hebt.
Zoals eerder al besproken is een eenmalig telefonisch contact voor een rechter doorgaans geen bewijs van de ‘wil’ om een verbintenis aan te gaan, maar zelfs een tweede of derde telefonisch contact is niet in alle gevallen voldoende. Een gesprek face-to-face op afspraak tussen beide partijen, waarbij er genoeg tijd en ruimte was om kennis van de producten/diensten genomen te hebben, wordt over het algemeen als de maatstaf gezien. Hierbij is het zaak dat de kosten besproken zijn en welke tegenprestatie de koper hiervoor mag terugverwachten. Wanneer er sprake is van een termijn/looptijd moet deze ook besproken zijn.
Hoe voorkomt u oplichting?
Het herkennen van fraude is niet altijd even makkelijk. Vaak wordt u benaderd als u druk met andere dingen bezig bent en u de aandacht er niet helemaal bij heeft. Ook weten oplichters heel goed hoe ze het belscript moeten perfectioneren zodat het allemaal bonafide lijkt te zijn. Een eenvoudige manier is om voor jezelf als standpunt te hebben om nooit telefonisch een aankoop te doen. Dus ga dan ook niet in op het toesturen van documenten, of het controleren van gegevens.
Malafide bureaus hebben ook ervaring met tegenwerpingen en zullen daar ook op reageren. Zij kunnen bijvoorbeeld zeggen: “maar u heeft deze advertentie, wij willen alleen even de gegevens controleren”. En u denkt bij uzelf, dat klopt ik heb een advertentie. Maar u heeft misschien de naam van de beller niet goed verstaan of u bent niet zeker van waar u die advertentie ook al weer aangekocht heeft. Zeg dan simpelweg dat je geen tijd hebt en dat je zelf later deze week even terug zal bellen. U kan dan in alle rust opzoeken waar u de advertentie heeft aangeschaft en bellen wanneer het u uitkomt met de vraag of het klopt dat zij gebeld hebben. Nu je ze toch aan de lijn hebt kan je gelijk de resterende looptijd en voorwaarden navragen zodat je weet waar je aan toe bent mocht je nogmaals benaderd worden.
Een andere regel die u voor uzelf kan aanhouden is om het gebruik van een fax helemaal uit te sluiten. Anno 2019 is een fax totaal overbodig en het apparaat is nu eenmaal fraudegevoelig. Mocht u overwegen om een contract per email (.pdf) te verzenden. Controleer dan of de .pdf niet aangepast kan worden. Maak een extra scan voor jezelf en lees voordat je het contract verstuurd alle voorwaarden goed door. Dan weet je precies waar je voor tekent.
Wij willen u er op wijzen dat wij geen juridisch specialist zijn en derhalve geen aansprakelijkheid dragen mocht u handelen op basis van ons advies. Heeft u vragen of heeft u advies nodig? Dan helpen wij u graag verder. Wij zijn dagelijks bereikbaar van 08:00 tot 18:00 uur via nummer 030 266 96 66.
